Hoe meer begeleidingstrajecten we doen, hoe meer ik ontdek dat ik gefacineerd ben door het onderzoek naar (uit)werkingen van een bepaalde oplossing.
Mensen kunnen als ze geconfronteerd worden met een probleem nog aardig met elkaar tot oplossingen komen. Gegrond in een vaak ongedefinieerd en onbewust maar overeenstemmend wereldbeeld komen dan oplossingen tot stand. Vervolgens heeft elke oplossing zo zijn uitwerking en hier zijn we dan meer of minder blij mee. Wellicht maakt ditzelfde wereldbeeld de consequenties van de oplossing dragelijk. Maar beter leren waarnemen wat het effect is van het eigen handelen lijkt mij zinnig als het gaat om het doorzien van een maatregel voor mens en natuur op de langere termijn. Mijns inziens worden we nu vaak overvallen door de uitwerking van de maatregel. Het naïeve: oh, dat hadden we niet verwacht, dat was niet de bedoeling is mij veel te gemakkelijk.
Mensen kunnen als ze geconfronteerd worden met een probleem nog aardig met elkaar tot oplossingen komen. Gegrond in een vaak ongedefinieerd en onbewust maar overeenstemmend wereldbeeld komen dan oplossingen tot stand. Vervolgens heeft elke oplossing zo zijn uitwerking en hier zijn we dan meer of minder blij mee. Wellicht maakt ditzelfde wereldbeeld de consequenties van de oplossing dragelijk. Maar beter leren waarnemen wat het effect is van het eigen handelen lijkt mij zinnig als het gaat om het doorzien van een maatregel voor mens en natuur op de langere termijn. Mijns inziens worden we nu vaak overvallen door de uitwerking van de maatregel. Het naïeve: oh, dat hadden we niet verwacht, dat was niet de bedoeling is mij veel te gemakkelijk.
Een voorbeeld vanuit regelgeving met onbedoelde bijwerking: een probleem dat moest worden opgelost was dat met vond dat crèches onvoldoende veilig zijn voor onze kinderen. Met een nullijn voor het accepteren van risico’s (al een bepaald mens en wereldbeeld) maken we regels zoals: er moeten altijd vier ogen op de kinderen gericht zijn. Dit betekent voor kleine crèches altijd 2 leidsters op de groep, hoe klein deze groep ook is. Dit is onbetaalbaar en dus verdwijnen de kleine crèches een voor een uit het aanbod van de opvang (er zijn meer regels die het kleine crèches moeilijk maken maar dit is er een van).
Was dit de bedoeling van de regel? Is dit een bijeffect dat we willen dragen omdat het risico van onveiligheid groter geacht wordt? Of is het zo dat we hier gewoon toch onvoldoende met elkaar over in gesprek zijn gegaan en zicht op hebben gehad, en dat het ons dus min of meer overkomt. Is het debat gevoerd; wat willen we met elkaar voor crèches en hoe maken we dat dan mogelijk? Welke rol spelen ouders hier bij? Ik denk dat de weg naar de hel bezaaid is met goede intenties en dat dit nu juist zo’n voorbeeld is. Wij willen echt graag veiligheid op de crèches, met de beste bedoelingen. Het sluiten van de kleine crèches is een pijnlijke bijwerking waar we niet goed raad mee weten.
Ik denk dat we ons bij elke wet die we toevoegen moeten realiseren wat de (uit)werking daarvan is. In de eigen natuur van wetgeving zit een aantal zaken besloten. We hebben zicht op de toename van de kosten door meer bureaucratisering. Maar er zit ook in besloten dat zij uniformerend werkt. Niet voor niets moet zij een gelijke uitwerking voor iedereen hebben. En uniformerend werkt destabiliserend. Daarmee haal je de diversiteit uit de samenleving en kan je moeilijker klappen opvangen. Dit is een serieuze consequentie die niet (altijd) gezond uitwerkt op aarde, mens en geest. Als de consequentie erger is dan het probleem dan is wetgeving niet het geëigende middel en zullen we creatief naar andere wegen moeten zoeken.
Dus moeten we ons niet de vraag stellen: kan een regel hier het probleem verhelpen? Het antwoord op deze vraag zal vaak ja zijn. De vraag moet zijn: willen we de consequentie / lees bijwerking van deze regel dragen afgezet tegen het oorspronkelijke probleem? Deze vraag nodigt mij uit tot een open gesprek met elkaar waarbij we niet ontkomen aan het helder maken van de verschillende wereldbeelden die schuil gaan achter de analyse van het probleem, de voorgestelde oplossing en de uitwerking die we met elkaar zullen moeten accepteren.